W oparciu o dane literaturowe, aktualne akty prawne i dyrektywy Unii Europejskiej (UE) przedstawiono zasady ochrony zdrowia pracowników w Polsce i państwach dawnego bloku wschodniego. Od 2002 r. zadania w obszarze normatywów higienicznych w tych państwach są skorelowane z polityką UE. Funkcjonowanie w Polsce systemu ustalania wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) przez wiele lat przed wejściem do UE pozwoliło szybko dostosować polskie przepisy dotyczące chemikaliów do prawa europejskiego. Obecnie w polskim wykazie dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego znajdują się 543 substancje. W państwach byłego bloku wschodniego zintensyfikowanie prac nad ustaleniem tych poziomów po wejściu do UE spowodowało, że w wykazach tych państw znajduje się od 285 substancji (na Słowacji) do 780 (na Litwie). Obecnie wszystkie substancje w wykazach dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego w UE (do trzeciego wykazu wartości narażenia zawodowego opublikowanego w dyrektywie 2009161/EC włącznie) zostały wprowadzone do prawa polskiego, litewskiego, czeskiego, łotewskiego i węgierskiego. W innych państwach bloku wschodniego – Estonii i Słowacji – wdrożono przepisy dyrektywy 2006/15/WE ustanawiającej drugi wykaz wartości narażenia zawodowego w UE. Indywidualne wykazy krajowe zawierają znacznie więcej substancji niż wykaz UE (w którym są obecnie 122 substancje). Proces legislacyjny w UE jest powolny, dlatego wartości krajowe są ważne i potrzebne ze względu na lokalne potrzeby w wybranych dziedzinach i konieczność samodzielnych rozwiązań problemów. Niezbędne jest skorelowanie działań w zakresie ustalania regionalnych wartości dopuszczalnego narażenia zawodowego (occupational exposure limit – OEL) w krajach dawnego bloku wschodniego i w UE oraz wymiana informacji wynikających z przetworzenia olbrzymiej ilości danych literaturowych. Med. Pr. 2015;66(3):383–392