1,1’-azodi(formamid) (1,1’-azodi(formamide) – ADCA) jest szeroko stosowany jako porofor, substancja chemiczna przeznaczona do indukowania procesów pianotwórczych. W Polsce jest wytwarzany przez firmę specjalizującą się w produkcji worków i laminatów z pianki polietylenowej, które są przeznaczone dla różnych branż, w tym AGD, RTV, budowlanej, meblarskiej, motoryzacyjnej oraz sportowo-turystycznej. Mechanizm działania ADCA polega na termicznej dekompozycji, w wyniku której głównymi gazowymi produktami rozkładu są azot, tlenek węgla, a także amoniak i dwutlenek węgla, które penetrując do matrycy polimerowej i rozprężając się, są przyczyną jego właściwości spieniających. Najliczniejsze badania oceniające związek pomiędzy ekspozycją zawodową a rozwojem chorób alergicznych dróg oddechowych dotyczą narażenia pracowników przy produkcji ADCA oraz podczas jego stosowania jako porofor w tworzywach sztucznych. Celem pracy była ocena działania uczulającego ADCA na drogi oddechowe u ludzi wynikającego z narażenia zawodowego na podstawie danych literaturowych. Potwierdzają one, że długotrwała zawodowa ekspozycja na ADCA może prowadzić do utrzymujących się przez lata objawów hiperaktywności oskrzeli oraz wywołać astmę zawodową, której początkowe objawy obejmują nieżyt nosa, zapalenie spojówek, świszczący oddech i kaszel. Następnie mogą pojawić się objawy, takie jak ucisk w klatce piersiowej, duszność i nocne napady kaszlu, a opóźnienie w ich wystąpieniu może wynosić nawet kilka lat. W niektórych przypadkach zaobserwowano progresję objawów przy kontynuacji narażenia na ADCA, podczas gdy w innych narażenie przerwano po wystąpieniu pierwszych symptomów, co uniemożliwiło ocenę ich nasilenia. Wcześniejsza ekspozycja na alergeny, np. praca w piekarni, wydaje się przyspieszać ich wystąpienie. Zauważono również złagodzenie objawów alergii podczas weekendowej przerwy w pracy. W przypadku ADCA nie określono bezpiecznego stężenia, które nie powinno spowodować negatywnych zmian w stanie zdrowia pracownika. Przyjmując za skutek krytyczny zmniejszenie parametrów funkcji spirometrycznych płuc, stężenie wynoszące 0,036 mg/m³ jest rozważane jako wartość najniższego stężenia wywołującego szkodliwe działanie. Med Pr Work Health Saf. 2024;75(5)