Zarządzanie czasem (time based management – TBM) stanowi jeden z bardziej istotnych elementów całego procesu zarządzania. Od wielu lat w systemach opieki zdrowotnej krajów wysokorozwiniętych poszukuje się nowych, skutecznych metod zarządzania czasem. Celem pracy jest dostarczenie wiedzy dotyczącej prowadzonych badań i doświadczeń w zakresie wybranych metod i technik zarządzania czasem w sektorze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i w szpitalach (bloki operacyjne, izby przyjęć), publikowanych w piśmiennictwie międzynarodowym. Artykuł powstał w wyniku przeglądu literatury krajowej od 1990 r. oraz recenzowanych doniesień naukowych piśmiennictwa międzynarodowego w oparciu o PubMed/Medline z okresu 2001–2011. Wyniki badań międzynarodowych wskazują, że ze względu na strukturę demograficzno-zdrowotną społeczeństw lekarze POZ stają przed nowymi wyzwaniami. Wymagania w zakresie dobrego zarządzania czasem i stosowania efektywnych narzędzi (takich jak umiejętność definiowania spraw priorytetowych, planowanie, delegowanie zadań, właściwa koordynacja działań, tworzenie zespołów POZ oraz zwiększenie liczby personelu pomocniczego) są kluczowe. Konieczne będą także zmiana systemu refundacji świadczeń oraz rozwój elektronicznej wymiany informacji, sposobów gromadzenia i przetwarzania wyników badań. Innowacje w technikach informatycznych stosowanych w medycynie (np. wykorzystanie telemedycyny do monitorowania oraz leczenia pacjenta na odległość) dają szansę skrócenia czasu oczekiwania na diagnozę i leczenie, co znajduje zastosowanie w konsultacjach specjalistycznych. W celu podniesienia efektywności zarządzania czasem w szpitalach wdraża się wiele sposobów optymalizacji wykorzystania pracy bloku operacyjnego jak np. wprowadzenie funkcji koordynatora, wprowadzenie standardów postępowania w procesie decyzyjnym, robotyzacja. Przyspieszenie przepływu pacjentów z izby przyjęć na oddziały stanowi klucz do usprawnienia pracy izby. Należy podjąć działania edukacyjne wśród lekarzy i kadry menedżerskiej w Polsce oraz wdrażać rozwiązania stosowane w systemach opieki zdrowotnej krajów wysokorozwiniętych. Med. Pr. 2014;65(4):555–566