PRACA POGLĄDOWA
Zagrożenia zdrowotne wynikające z narażenia na cynk i jego związki nieorganiczne w przemyśle
Więcej
Ukryj
1
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland
(Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego / Department of Chemical Safety)
Data publikacji online: 31-08-2017
Autor do korespondencji
Daria Pakulska
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera,
Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego, ul. św. Teresy 8, 91-348 Łódź
Med Pr Work Health Saf. 2017;68(6):779-94
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
W artykule omówiono zagrożenia zdrowotne wynikające z narażenia na cynk i jego związki nieorganiczne w przemyśle. Głównymi
źródłami narażenia na cynk są dymy powstające w procesach termicznych i chemicznych, głównie dymy tlenku cynku uwalniane
w wyniku natychmiastowego utleniania par metalicznego cynku podczas procesów wysokotemperaturowych. W mniejszym
stopniu źródłem narażenia jest emisja pyłów powstających podczas mechanicznej obróbki galwanizowanej stali, jak również
podczas produkcji i procesów przemysłowych z użyciem binarnych stopów cynku. Uznaje się, że za skutki zdrowotne narażenia
na pył cynkowy oraz pyły i/lub dymy większości związków cynku odpowiedzialny jest cynk, a ich szkodliwość jest uzależniona
m.in. od stopnia rozdrobnienia cząstek zawieszonych w powietrzu. Ponieważ skutki narażenia zależą od rozmiaru cząstek, wartości
dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego zaczęto ustalać oddzielnie dla frakcji respirabilnej i wdychalnej. Uznano,
że skutkiem krytycznym narażenia zawodowego na frakcję respirabilną cynku i jego związków nieorganicznych jest „gorączka
metaliczna”, która występuje głównie jako skutek ostrego narażenia i nie pozostawia następstw długotrwałych, a w narażeniu
przewlekłym występuje jako efekt związany z nawrotami objawów zatrucia ostrego. Za skutki krytyczne narażenia na frakcję
wdychalną uważa się zaburzenia czynnościowe płuc i objawy astmatyczne. W przypadku związków o działaniu żrącym (np. dichlorku
cynku) zagrożenia zdrowotne wynikają głównie z działania żrącego. Ze względu na ograniczoną wartość dostępnych
danych nie jest możliwa ocena rakotwórczości, wpływu na rozrodczość i działania teratogennego cynku i jego związków nieorganicznych.
Celem artykułu była analiza najważniejszych zagrożeń zdrowotnych wynikających z zawodowego narażenia na cynk
i jego związki nieorganiczne w kontekście ich właściwości fizykochemicznych, szerokiego spektrum zastosowań oraz danych
dotyczących narażenia zawodowego. Med. Pr. 2017;68(6):779–794