PRACA ORYGINALNA
Substancje chemiczne i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy w Polsce w latach 2013–2017
Więcej
Ukryj
1
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland
(Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego / Department of Chemical Safety)
Data publikacji online: 26-03-2020
Autor do korespondencji
Agnieszka Niepsuj
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera,
Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego, ul. św. Teresy 8, 91-348 Łódź
Med Pr Work Health Saf. 2020;71(2):187-203
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: Celem pracy było przedstawienie danych o narażeniu zawodowym na czynniki rakotwórcze i mutagenne w Polsce w latach
2013–2017 na podstawie informacji nadesłanych do „Centralnego rejestru danych o narażeniu na substancje chemiczne, ich mieszaniny,
czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym”, prowadzonego przez Instytut Medycyny
Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Omówiono także podstawy prawne i cel prowadzenia rejestru oraz zakres zbieranych danych. Materiał i metody: Przeanalizowano dane dotyczące narażenia zawodowego na rakotwórcze i mutagenne substancje chemiczne
oraz ich mieszaniny i procesy technologiczne, które polscy pracodawcy przesłali do centralnego rejestru w latach 2013–2017. Dane
zestawiono w różnych konfiguracjach i przedstawiono w formie rozkładów przestrzennych narażenia oraz występowania wybranych
kancerogenów i mutagenów zawodowych. Wyniki: Od 2013 r. liczba substancji chemicznych zgłaszanych do centralnego rejestru
systematycznie rosła. W 2017 r. zgłoszono 368 substancji, co stanowi wzrost o 21,1% względem 2013 r. Zwiększyła się również (do ponad
4000 zakładów w 2017 r.) liczba zakładów dokonujących zgłoszeń. Najbardziej rozpowszechnionymi czynnikami chemicznymi
w omawianych latach były formaldehyd, poszczególne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, benzen i związki chromu(VI).
Spośród procesów technologicznych najwięcej zakładów zgłosiło prace w narażeniu na pył drewna twardego (corocznie ok. 800 zakładów
i od ponad 10 tys. do prawie 15 tys. narażonych pracowników). Wnioski: Do celów związanych z prowadzeniem rejestrów
w zakładach pracy konieczne jest prawne zdefiniowanie pojęcia narażenia i jego ilościowe określenie, aby uniknąć wątpliwości pracodawców
i służb nadzoru co do liczby osób narażonych w zakładzie pracy. Mapy rozkładu przestrzennego narażenia są przejrzystym
i prostym w odbiorze sposobem przedstawienia danych o narażeniu na kancerogeny i mutageny zawodowe. Med. Pr. 2020;71(2):187–203