PRACA ORYGINALNA
Dwa typy elastyczności – w radzeniu sobie i poznawcza –
oraz ich relacja z odczuwanym stresem wśród funkcjonariuszy straży pożarnej
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy / Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland (Wydział Psychologii, Katedra Psychologii Klinicznej / Faculty of Psychology, Department of Clinical Psychology)
Data publikacji online: 19-06-2020
Autor do korespondencji
Agata Borzyszkowska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy,
Wydział Psychologii, Katedra Psychologii Klinicznej, ul. Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz
Med Pr Work Health Saf. 2020;71(4):441-50
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: Elastyczność w radzeniu sobie ze stresem i elastyczność poznawcza to konstrukty nowe na gruncie polskich i europejskich nauk
psychologicznych. Osoba elastyczna w radzeniu sobie posiada szeroki repertuar poddawanych refleksji strategii zaradczych, zmienianych
w zależności od ich skuteczności lub specyfiki sytuacji. Osoba elastyczna poznawczo jest gotowa do poszukiwania nowych sposobów
radzenia sobie. Zawód strażaka wiąże się z narażeniem na różne stresory, a stres zawodowy może wpływać nie tylko na zdrowie psychiczne,
lecz również na jakość wykonywanej pracy. Dlatego elastyczność w radzeniu sobie ze stresem i elastyczność poznawcza wydają
się tak ważne. Celem badania była empiryczna weryfikacja związku pomiędzy elastycznością w radzeniu sobie i elastycznością poznawczą
oraz określenie ich relacji z odczuwanym przez badanych stresem. Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 104 strażaków –
tylko mężczyzn. Średni wiek badanych to 34 lata (SD = 7,81). Wykorzystano Kwestionariusz elastyczności w radzeniu sobie (KERS-14),
Kwestionariusz elastyczności poznawczej (KEP) oraz Skalę odczuwanego stresu (Perceived Stress Scale – PSS-10). Wyniki: U badanych
strażaków występował istotny statystycznie związek między elastycznością w radzeniu sobie ze stresem i jej wymiarami a elastycznością
poznawczą i jej wymiarami. Najsilniejszy pozytywny związek zaobserwowano pomiędzy elastycznością poznawczą i repertuarem strategii
(r = 0,639, p < 0,001), najsłabszy – pomiędzy kontrolą poznawczą a refleksyjnością (r = 0,257, p = 0,009). Dowiedziono, że występuje
istotny statystycznie negatywny związek pomiędzy elastycznością w radzeniu sobie ze stresem (r = –0,339, p = 0,001) i elastycznością
poznawczą (r = –0,359, p < 0,001) a odczuwanym przez badanych stresem. Nie odnotowano istotnego statystycznie związku pomiędzy
refleksyjnością stanowiącą wymiar elastyczności w radzeniu sobie a odczuwanym przez strażaków stresem. Wnioski: Należy rozważyć
możliwość uwzględnienia w programach profilaktycznych skierowanych do strażaków potrzeby wspierania zasobów podmiotowych, do
których zaliczyć można elastyczność w radzeniu sobie ze stresem i elastyczność poznawczą. Wyniki wskazują również na konieczność
pogłębienia badań w celu lepszego zrozumienia obu konstruktów. Med. Pr. 2020;71(4):441–450