PRACA ORYGINALNA
Zasoby i działalność jednostek służby medycyny pracy w Polsce: analiza obligatoryjnej sprawozdawczości za lata 2014–2018
Więcej
Ukryj
1
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland
(Klinika Chorób Zawodowych i Zdrowia Środowiskowego / Departament of Occupational Diseases and Environmental Health)
Data publikacji online: 06-05-2020
Autor do korespondencji
Andrzej Marcinkiewicz
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera,
Klinika Chorób Zawodowych i Zdrowia Środowiskowego, ul. św. Teresy 8, 91-348 Łódź
Med Pr Work Health Saf. 2020;71(4):429-40
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: Liczbę lekarzy i jednostek służby medycyny pracy (SMP) w Polsce, a także realizowaną przez nich działalność profilaktyczno-
orzeczniczą można ocenić na podstawie obowiązkowej sprawozdawczości medycznej. Materiał i metody: Analizą objęto dane
z lat 2014–2018 zawarte w formularzach statystycznych MZ-35 i MZ-35A. Dla potrzeb oceny zakresu sprawozdawczości z dziedziny
medycyny pracy przeprowadzono online kwestionariuszowe badanie opinii ekspertów. Wyniki: W 2018 r. w Polsce było zarejestrowanych
6685 lekarzy SMP, 6005 jednostek podstawowych SMP oraz 20 wojewódzkich ośrodków medycyny pracy (WOMP).
Widoczne jest zróżnicowanie terytorialne pod względem dostępu do świadczeń medycyny pracy. W Polsce na 1 lekarza SMP przypada
średnio 3481 osób w wieku produkcyjnym (najmniej w województwie śląskim – 1566 osób, najwięcej w podlaskim – 7142).
W latach 2014–2018 wykonywano rocznie średnio 5 223 000 badań profilaktycznych pracowników oraz 322 000 badań w związku
z praktyczną nauką zawodu wśród uczniów, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych i uczestników studiów
doktoranckich. W 2018 r. po raz pierwszy wykonano więcej badań wstępnych niż okresowych. Rocznie ok. 0,03% orzeczeń lekarskich
o braku lub istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do pracy wydawanych w jednostkach podstawowych SMP jest kwestionowana
pod względem formalnym przez pracowników lub pracodawców. W wyniku postępowania odwoławczego prowadzonego
w WOMP-ach w 58% takich przypadków zmieniono pierwotną decyzję orzeczniczą. W ostatnich latach <60% lekarzy zobligowanych
do sporządzania sprawozdań z działalności profilaktycznej spełniało ten coroczny obowiązek. Za główne przyczyny takiej
sytuacji ankietowani eksperci uznali wprowadzenie sprawozdawczości elektronicznej, brak realnych konsekwencji za nieprzesłanie
sprawozdania oraz niedostateczną wiedzę lekarzy. Wnioski: Należy monitorować terytorialną dostępność badań profilaktycznych
wykonywanych przez lekarzy SMP dla wszystkich zobligowanych do ich zapewnienia pracodawców oraz dla wszystkich pracowników,
którzy mają obowiązek poddać się badaniom. Zakres przedmiotowy obligatoryjnej statystyki publicznej dotyczący działalności
orzeczniczej medycyny pracy wymaga aktualizacji. Z uwagi na dużą stabilność rodzajów wydawanych orzeczeń powinien mieć
zawężony zakres szczegółowości. Med. Pr. 2020;71(4):429–440