PRACA ORYGINALNA
Doświadczanie mobbingu i wrogich zachowań w miejscu pracy a występowanie objawów wypalenia zawodowego u nauczycieli
Więcej
Ukryj
1
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Polska
(Zakład Psychologii Pracy / Department of Occupational Psychology)
2
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Polska
(Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy / National Centre For Workplace Health Promotion)
Med Pr Work Health Saf. 2014;65(4):535-42
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: Celem badań prezentowanych w artykule było określenie zależności między doświadczaniem mobbingu i wrogich zachowań
a występowaniem objawów wypalenia zawodowego u nauczycieli. Materiał i metody: W badaniu zastosowano metodę
wywiadu kwestionariuszowego w losowej ogólnopolskiej próbie 1214 nauczycieli. Częstość występowania mobbingu i wrogich
zachowań w środowisku pracy była oceniana na podstawie Kwestionariusza MDM („Mobbing, dręczenie, molestowanie”) autorstwa
Mościckiej, Drabka i Merecz, opracowanego w Zakładzie Psychologii Pracy Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera
w Łodzi. Do pomiaru wypalenia zawodowego zastosowano Kwestionariusz Wypalenia Zawodowego – Wersja Ogólna (Maslach
Burnout Inventory – General Survey – MBI-GS). Wyniki: W badanej grupie 63% nauczycieli doświadczyło niewłaściwego traktowania
w miejscu pracy. W przypadku 7% badanych zachowania te zdarzały się tak często i trwały na tyle długo, że spełniały kryteria
diagnostyczne mobbingu. U respondentów, którzy doświadczyli wrogich zachowań i mobbingu, istotnie częściej występowały
objawy wypalenia zawodowego. Częściej deklarowali oni występowanie objawów wyczerpania emocjonalnego i ich większą
intensywność, przyjmowanie postawy charakteryzującej się cynizmem oraz niższe poczucie własnych osiągnięć i skuteczności
zawodowej. Wnioski: Wyniki prezentowanych badań wskazują na znaczący odsetek nauczycieli, którzy doświadczają mobbingu
i wrogich zachowań w pracy. Prawie co 10. badany nauczyciel doświadczył w trakcie kariery zawodowej mobbingu, a ponad
połowa doświadczyła wrogich, uderzających w godność, poniżających i nieetycznych zachowań ze strony kolegów lub przełożonych.
Doświadczanie takich zachowań wiązało się z występowaniem objawów wypalenia zawodowego – częściej u nauczycieli,
którzy doświadczyli niewłaściwego traktowania w pracy. Wyniki te wskazują na zasadność podejmowania działań prewencyjnych
zmierzających do dbałości o dobre relacje interpersonalne w placówkach oświatowych, wzmacniania kompetencji nauczycieli
w zakresie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami międzyludzkimi oraz wprowadzania procedur zabezpieczających
przed występowaniem mobbingu i wrogich zachowań. Med. Pr. 2014;65(4):535–542