PRACA POGLĄDOWA
Toksyczność akrylamidu i jego metabolitu – glicydamidu
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Łódzki / University of Łódź, Łódź, Poland
(Katedra Biofizyki Skażeń Środowiska, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska / Department of Environmental Pollution Biophysics, Faculty of Biology and Environmental Protection)
Autor do korespondencji
Daria Pingot
Katedra Biofizyki Skażeń Środowiska, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki, ul. Pomorska 141/143, 90-236 Łódź
Med Pr Work Health Saf. 2013;64(2):259-71
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Akrylamid jest syntetycznym związkiem chemicznym powszechnie używanym w wielu gałęziach przemysłu. Stosowany jest głównie w produkcji i syntezie poliakrylamidów, które mają bardzo szerokie zastosowanie w produkcji tworzyw sztucznych, farb, lakierów, klejów i zapraw murarskich. Poliakrylamidy używane są również w przemyśle celulozowo-papierniczym i kosmetycznym, m.in. w produkcji przyborów toaletowych i składników kosmetyków. Zainteresowanie akrylamidem wzrosło w 2002 r. po doniesieniu szwedzkich naukowców dotyczącym powstawania tej substancji podczas smażenia i pieczenia niektórych produktów spożywczych. Badania dotyczące toksyczności akrylamidu, a także jego metabolitu - glicydamidu - wskazują na neurotoksyczną, genotoksyczną i kancerogenną aktywność tych substancji. Dotąd bezsprzecznie udowodniono jedynie neurotoksyczne działanie akrylamidu na organizm człowieka. Genotoksyczna aktywność akrylamidu przejawia się głównie po jego metabolicznym przekształceniu do pochodnej epoksydowej glicydamidu. Kancerogenne działanie akrylamidu zostało wykazane jednoznacznie tylko w badaniach na zwierzętach. Badania epidemiologiczne nie dostarczają niepodważalnych dowodów, że akrylamid spożywany wraz z dietą może inicjować powstawanie nowotworów u ludzi. Ocena narażenia na akrylamid dokonywana jest przez pomiary stężenia adduktów tej substancji w ustroju, czyli specyficznych związków powstałych w wyniku połączenia akrylamidu z hemoglobiną lub DNA. Med. Pr. 2013;64(2):259–271