Kup czasopismo
PL EN
PRACA ORYGINALNA
Psychiczna regeneracja po pracy a wyczerpanie i wydajność nauczycieli: mediująca rola przekonań o własnej skuteczności zawodowej
 
Więcej
Ukryj
1
Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB), Warszawa, Polska / Central Institute For Labour Protection – National Research Institute (CIOP-PIB), Warsaw, Poland (Zakład Ergonomii / Department of Ergonomic)
 
 
Data publikacji online: 17-05-2024
 
 
Autor do korespondencji
Łukasz Baka   

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ergonomii, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa
 
 
Med Pr Work Health Saf. 2024;75(2):143-58
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: Celem badań było wyjaśnienie procesu, poprzez który psychiczna regeneracja po pracy, związana z myślami pojawiającymi się w czasie wolnym, wiąże się z wyczerpaniem i wydajnością nauczycieli. Mierzono bezpośrednią i pośrednią, tj. mediowaną przez poczucie własnej skuteczności zawodowej, zależność między regeneracją po pracy a wyczerpaniem i wydajnością w pracy. Do pomiaru psychicznej regeneracji po pracy przygotowana została polska wersja Skali ruminacji o pracy (Work-Related Rumination Scale – W-RRS), mierząca 3 rodzaje myśli o pracy: psychiczne oderwanie się od pracy, ruminowanie afektywne oraz rozmyślanie nad rozwiązaniem problemu. Psychometryczne własności tej skali stanowią dodatkowy wkład do artykułu. Materiał i metody: Badania przeprowadzono w grupie nauczycieli szkół podstawowych i średnich (N = 503). Budowę czynnikową skali W-RRS sprawdzano z wykorzystaniem konfirmacyjnej analizy czynnikowej (confirmatory factor analysis – CFA), jej rzetelność przy użyciu miary α Cronbacha, zaś trafność teoretyczną mierzono za pomocą miar korelacji zmiennych głównych ze zmiennymi kryterialnymi. Weryfikację hipotez dotyczących efektów bezpośrednich i pośrednich przeprowadzono metodą modelowania równań strukturalnych (structural equation modeling – SEM). Wyniki: Analizy potwierdziły trafność kryterialną i teoretyczną oraz rzetelność skali W-RRS. Metoda SEM wykazała, że psychiczne oderwanie się od pracy bezpośrednio ujemnie wiąże się z wyczerpaniem (ale nie z wydajnością), ruminowanie afektywne jest predyktorem wyższego wyczerpania i niższej wydajności, a z kolei rozmyślanie nad rozwiązaniem problemu sprzyja wyższej wydajności (ale nie wyczerpaniu). Poczucie własnej skuteczności mediuje efekt 2 (z 3) rodzajów myśli o pracy na wyczerpanie i wydajność w taki sposób, że wysoki poziom rozmyślania o rozwiązaniu problemu i niski poziom ruminowania afektywnego przekładają się na wysokie poczucie własnej skuteczności, a to prowadzi do obniżenia wyczerpania i wzrostu wydajności. Wnioski: Badane sposoby psychicznej regeneracji po pracy mają różne konsekwencje dla funkcjonowania nauczycieli. O ile oderwanie się od pracy i rozmyślanie nad rozwiązaniem problemu zdają się mu sprzyjać, o tyle ruminowanie afektywne nasila wyczerpanie i obniża wydajność. Efekt regeneracji psychicznej jest mediowany przez poczucie własnej skuteczności. Kwestionariusz W-RRS może być wykorzystywany do badania polskich nauczycieli. Med Pr Work Health Saf. 2024;75(2):143–158
eISSN:2353-1339
ISSN:0465-5893
Journals System - logo
Scroll to top