Praca w nocy prawdopodobnie odgrywa rolę w etiologii chorób przewlekłych poprzez zaburzenie rytmu okołodobowego, obniżenie syntezy melatoniny i niedobory snu. Celem naszej pracy był przegląd badań epidemiologicznych dotyczących związku między pracą w nocy a występowaniem wybranych patologii u pielęgniarek i położnych. Przeglądu dokonano na podstawie publikacji zawartych w bazie Medline, opublikowanych do czerwca 2012 r. Podstawę przeglądu stanowiły artykuły naukowe opisujące wyniki badań przekrojowych (prawie 2/3 wszystkich prac) oraz badań kohortowych (prospektywnych). Zidentyfikowałyśmy ogółem 26 prac oryginalnych, w tym 5 badań epidemiologicznych dotyczących chorób/zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, 3 - zespołu metabolicznego, 2 - cukrzycy typu 2, 9 - chorób układu krążenia i czynników ryzyka chorób układu krążenia, 5 - otyłości/nadwagi, 2 - zaburzeń miesiączkowania i 3 - zaburzeń przebiegu ciąży. Z przeprowadzonej analizy piśmiennictwa wynika, że praca pielęgniarek i położnych na zmianach nocnych, w systemie rotacyjnym, najsilniej łączy się ze wzrostem ryzyka otyłości i nadwagi. W każdym z przeanalizowanych przez nas 5 badań dotyczących tego zagadnienia obserwowano omawianą zależność (potwierdzoną istotnością statystyczną wyników), także po uwzględnieniu czynników zakłócających. Sugestywne są także wyniki dotyczące cukrzycy typu 2 i zaburzeń cyklu menstruacyjnego. Dane epidemiologiczne dotyczące pozostałych, omawianych w pracy zaburzeń lub patologii wydają się mniej pewne - podawane wyniki są niespójne lub liczba danych jest zbyt mała, aby można było formułować zdecydowane wnioski. Wskazane jest prowadzenie dalszych badań epidemiologicznych pielęgniarek i położnych pracujących w nocy, w szczególności obserwacji prospektywnych, które pozwolą ustalić, czy potencjalny związek pracy w nocy z omówionymi problemami zdrowotnymi ma charakter przyczynowo-skutkowy. Med. Pr. 2013;64(3):397–418