PRACA ORYGINALNA
Analiza architektoniczna przestrzeni bibliotek publicznych Białegostoku w kontekście dostępności dla osób starszych i niepełnosprawnych
Więcej
Ukryj
1
Politechnika Białostocka, Białystok, Polska (Wydział Architektury)
Data publikacji online: 24-09-2025
Autor do korespondencji
Andrzej Dudziński
Politechnika Białostocka, Wydział Architektury,
ul. Oskara Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok
INFORMACJE KLUCZOWE
- W 30% bibliotek objętych badaniem istnieją przeszkody utrudniające do nich dostęp.
- Rozmieszczenie i liczba bibliotek istotnie wpływają na ich dostępność.
- Ograniczenia w dostępności do budynków dotyczą również przestrzeni zewnętrznej.
- Przepisy dotyczące projektowania nie obejmują wszystkich rodzajów niepełnosprawności.
- Większość badanych bibliotek nie jest przystosowana do obsługi osób z dysfunkcjami.
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: Stale rosnąca liczba osób starszych i niepełnosprawnych w polskim społeczeństwie zmusza decydentów, inwestorów i architektów do podejmowania działań zmierzających do eliminacji przeszkód w dostępie do budynków użyteczności publicznej. Obiekty edukacji i kultury, w tym biblioteki, są miejscami wyjątkowo ważnymi pod względem zapewnienia dobrostanu tej szczególnej grupie ludzi. Powinna je cechować powszechna dostępność związana m.in. z właściwą lokalizacją umożliwiającą integrację ze środowiskiem nie tylko pod względem geograficznym, ale również społecznym, redukcja wszelkich barier i zastosowanie rozwiązań umożliwiających korzystanie ze wszystkich ich części przez osoby ze specjalnymi potrzebami. Rozwiązania przestrzenne tych obiektów powinny przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu. Celem artykułu jest próba zdiagnozowania aktualnego stanu dostosowania bibliotek publicznych do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych w jednym z reprezentatywnych miast wojewódzkich. Materiał i metody: W artykule opisano przeprowadzone badania o charakterze ankietowym. Jako główne narzędzie badawcze zastosowano skorelowane metody badań statystycznych i jakościowych. Podjęte działania miały charakter zarówno teoretyczny (analiza literatury przedmiotu oraz rozwiązań przykładowych), jak i praktyczny (badania terenowe, wyprawy studialne). Podsumowaniem przeprowadzonych badań jest analiza porównawcza zachodzących korelacji pomiędzy poszczególnymi zmiennymi parametrami przestrzeni zewnętrznych i wewnętrznych w obrębie analizowanych obiektów Wyniki: W artykule przedstawiono wyniki badań związanych z dostępnością bibliotek publicznych w Białymstoku dla osób w wieku senioralnym. Stwierdzono, że większość z nich jest zlokalizowana w obiektach, które pierwotnie nie były przewidziane, projektowane ani zrealizowane do pełnienia obecnej funkcji. Wyniki badań wskazują, że w znaczącej liczbie budynków istnieją bariery architektoniczne utrudniające, a często uniemożliwiające ich pokonanie nie tylko osobom na wózku inwalidzkim, ale również o ograniczonych możliwościach poruszania się i z innymi dysfunkcjami psychomotorycznymi. Wnioski: Analiza wyników przeprowadzonych badań potwierdza przyjętą tezę o niewystarczającym dostosowaniu budynków, w których mieszczą się biblioteki w Białymstoku do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych. Rezultaty badań mogą być wykorzystane w planowaniu działań naprawczych oraz podnoszeniu jakości przestrzeni architektonicznej istniejących i planowanych bibliotek publicznych. Med Pr Work Health Saf. 2025;76(4)