Wstęp: W artykule przedstawiono i omówiono wyniki oznaczania węgla elementarnego (elemental carbon – EC) emitowanego w spalinach silników Diesla (SSD) do powietrza stanowisk pracy, na których były wykorzystywane maszyny i urządzenia z takimi silnikami. Narażenie zawodowe na EC jako marker SSD oceniono, obejmując pomiarami 51 naziemnych stanowisk pracy z obsługą lub konserwacją silników Diesla. Przeprowadzono również pomiary na 9 stanowiskach pracy w kopalniach niewęglowych. Materiał i metody: Do pobierania próbek powietrza na stanowiskach pracy maszyn i urządzeń emitujących SSD zlokalizowanych na powierzchni do oznaczania EC wykorzystano próbnik kasetowy bez impaktora z filtrem kwarcowym, a w przypadku pomiarów w kopalniach niewęglowych – próbnik do frakcji respirabilnej typu Higgins-Dewell Cyclone FH022. Do oznaczania EC zastosowano metodę analizy termo-optycznej węgla z wykorzystaniem detektora płomieniowo-jonizacyjnego. Wyniki: Analiza wyników pomiarów na stanowiskach pracy zlokalizowanych na powierzchni, tj. w warsztatach samochodowych i hucie stali, wykazała, że największe stężenia EC występowały na stanowiskach pracy związanych z obsługą starych wózków widłowych. Oznaczone tam stężenia EC wynosiły, odpowiednio, 353 μg/m³ i 78 μg/m³. W kopalniach niewęglowych stężenie EC wynosiło natomiast 7,5–50 μg/m³. Wnioski: Ocena narażenia na badanych stanowiskach w hucie stali wykazała największe, 7-krotne, przekroczenie najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) na stanowisku operatora spalinowego wózka widłowego. Na pozostałych badanych stanowiskach pracy w warsztatach samochodowych oznaczone stężenia wynosiły 0,1–0,5 NDS lub <0,1 NDS. W kopalniach niewęglowych oznaczone stężenia odpowiadały natomiast 0,12–1 krotności NDS. Med. Pr. 2023;74(2):93–102