PRACA ORYGINALNA
Reakcja układu krążenia na stres i pole elektromagnetyczne emitowane przez telefony komórkowe – 24-godzinne monitorowanie EKG i ciśnienia tętniczego
Więcej
Ukryj
1
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland
(Zakład Fizjologii Pracy i Ergonomii / Department of Work Physiology and Ergonomics)
2
Uniwersytet Łódzki / University of Lodz, Łódź, Poland
(Wydział Nauk o Wychowaniu, Zakład Metodologii Badań Psychologicznych i Statystyki / Faculty of Educational Sciences,
Department of Psychological Research Methodology and Statistics)
Data publikacji online: 27-06-2019
Autor do korespondencji
Alicja Bortkiewicz
Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera,
Zakład Fizjologii Pracy i Ergonomii, ul. św. Teresy 8, 91-348 Łódź
Med Pr Work Health Saf. 2019;70(4):411-24
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp: W badaniach eksperymentalnych zaobserwowano wpływ korzystania z telefonu komórkowego na pracę serca, m.in. wydłużenie
odstępu QTc oraz zmiany w wartościach ciśnienia tętniczego. Także stres może wywoływać zmiany w układzie krążenia.
Brak jednak badań uwzględniających jednoczesne oddziaływanie stresu i pola elektromagnetycznego (PEM). Oba czynniki dotyczą
m.in. pracowników sieci komórkowych. Materiał i metody: Spośród 208 badanych we wcześniejszych etapach metodą ankietową
55 osób wyraziło zgodę na udział w dalszych badaniach [EKG spoczynkowe, 24-godzinna rejestracja EKG i ciśnienia tętniczego
(ambulatory blood pressure monitoring − ABPM)]. Oceniono u nich także stan zdrowia, poziom stresu zawodowego i ogólnego oraz
ekspozycję na PEM. Wyniki: W przypadku osób rozmawiających przez telefon komórkowy ponad 60 min dziennie ciśnienie skurczowe
w pomiarze jednorazowym i ciśnienie skurczowe z nocy w badaniu ABPM były istotnie wyższe niż u rozmawiających krócej
(odpowiednio, p = 0,04 i p = 0,036). Badani, u których stwierdzono najwyższy poziom stresu zawodowego, charakteryzowali się
istotnie wyższym ciśnieniem skurczowym w okresie doby (p = 0,007) i dnia (p = 0,002), zarówno w pracy (p = 0,010), jak i po niej
(p = 0,005), oraz wyższym ciśnieniem rozkurczowym w okresie dnia (p = 0,028). Reakcja układu krążenia była istotnie zależna od
płci. U mężczyzn dominowały zaburzenia ciśnienia tętniczego, a u kobiet – zaburzenia przewodzenia w EKG. Częstość skurczów serca
w okresie doby z uwzględnieniem wpływu płci, stresu ogólnego i PEM była istotnie skorelowana z poziomem stresu zawodowego. Wnioski: Uzyskane dotychczas wyniki wskazują na potrzebę dalszych badań w celu wyjaśnienia przyczyn różnej u kobiet i mężczyzn
odpowiedzi układu krążenia na działanie stresu i PEM emitowanego przez telefony komórkowe. Med. Pr. 2019;70(4):411–424