Wstęp: Konserwanty zawarte w kosmetykach i wielu innych produktach przemysłowych mogą być przyczyną alergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Celem pracy było określenie częstości uczulenia na wybrane konserwanty u kolejnych pacjentów Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi diagnozowanych z powodu kontaktowego zapalenia skóry oraz ustalenie, czy osoby uczulone na formaldehyd reagują jednocześnie na donory formaldehydu. Materiał i metody: U 405 osób (308 kobiet, 97 mężczyzn), diagnozowanych w latach 2011–2013, przeprowadzono serię testów płatkowych z 13 środkami konserwującymi (mieszanina parabenów, formaldehyd, Quaternium 15, mieszanina chlorometyloizotiazolinon/metyloizotiazolinon, metyloizotiazolinon, metylodibromo- glutaronitryl, diazolinydylomocznik, imidazolidynylomocznik, DMDM hydantoina, 2-bromo-2-nitropropano-1,3-diol, butylokarbaminian jodopropynylu, chlorek benzalkonium, pirosiarczan sodowy – prod. Chemotechnique Diagnostics, Szwecja). Wyniki: U 405 pacjentów stwierdzono 74 dodatnie wyniki testów płatkowych, w tym 52 u kobiet. Uczulenie na przynajmniej jeden z badanych konserwantów zaobserwowano u 47 osób (11,6%), w tym 34 kobiet (11%) i 13 mężczyzn (13,4%). Najczęściej uczulał metyloizotiazolinon (4,7%, w tym 5,2% kobiet, 3,1% mężczyzn), a najrzadziej parabeny, 2-bromo-2-nitropropano-1,3-diol i imidazolidynylomocznik (0,2%). Czternaście osób (3,4%), w tym 10 kobiet (3,2%) i 4 mężczyzn (4,1%), było uczulonych na formaldehyd lub/i donory formaldehydu. Aż u 11 z nich (78,6%) uczulenie miało charakter jednoważny. U 13 osób (3,2% ogółu badanych) uczulenie na konserwanty mogło mieć charakter zawodowy. Wnioski: Środki konserwujące, szczególnie pochodne izotiazolinonu, są istotnymi czynnikami przyczynowymi alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, w tym o pochodzeniu zawodowym. Osoby uczulone na formaldehyd mogą reagować jednocześnie na niektóre donory formaldehydu, ale reakcja ta zachodzi stosunkowo rzadko. Med. Pr. 2015;66(3):327–332