Informacje, które można uzyskać na temat jakości i częstości stosowanych przez pracowników nielegalnych substancji psychoaktywnych lub leków używanych niezgodnie z ich przeznaczeniem, są najczęściej nieaktualne już w chwili ich opublikowania. Wynika to z intensywnego wprowadzania na czarny rynek nowych, syntetycznych narkotyków, zmiany trendów w rekreacyjnym stosowaniu leków oraz braku łatwo dostępnych i pewnych testów służących do ich szybkiej identyfikacji. Strategia wykrywania stosowania narkotyków i pozamedycznego stosowania psychoaktywnych leków w miejscu pracy powinna uwzględniać wszystkie możliwe źródła informacji. Do klasycznych źródeł informacji opisujących stosowanie substancji psychoaktywnych w miejscu pracy należą: dane statystyczne (ogólne informacje na temat trendów i wielkości zjawiska narkomanii i lekomanii gromadzone m.in. przez Komendę Główną Policji, Krajowe Biuro Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii oraz jednostki ratownictwa medycznego), badania ankietowe, testy psychomotoryczne oraz analizy jakościowe i ilościowe materiału biologicznego. Do nowych i obiecujących metod stosowanych w ostatnich latach na świecie należy analiza chemiczno-toksykologiczna wód powierzchniowych i ścieków. Zwiększenie zainteresowania wielu instytucji państwowych i naukowców badaniem ścieków komunalnych może w istotny sposób uzupełniać wiedzę o zjawisku narkomanii i lekomanii uzyskiwaną klasycznymi metodami. Wydaje się, że takie badanie może mieć istotne znaczenie w bieżącym monitorowaniu używania substancji psychoaktywnych i/lub leków przez wybrane subpopulacje ludzi (np. studentów, wojskowych, strażaków, policjantów itd.). Med. Pr. 2015;66(6):837–847