Krystaliczna krzemionka powszechnie występuje w środowisku pracy. Możliwe zdrowotne skutki zawodowego narażenia są nadal przedmiotem wielu badań. Celem niniejszej pracy była analiza aktualnych wyników badań dotyczących zdrowotnych skutków narażenia na krystaliczną krzemionkę, z uwzględnieniem różnych poziomów ekspozycji. Podstawę opracowania stanowiły publikacje zawarte w bazach: EBSCO, Scopus, ScienceDirect oraz Web of Science, znalezione z użyciem słów kluczowych: crystalline silica, quartz, health effects. Przegląd wyników badań potwierdza wielokierunkowe szkodliwe działanie krystalicznej krzemionki. W następstwie długotrwałej zawodowej ekspozycji, oprócz krzemicy płuc i nienowotworowych chorób układu oddechowego, może rozwijać się rak płuca, a także choroby o niewyjaśnionej ostatecznie patogenezie – choroby autoimmunizacyjne i choroby nerek. Ekspozycja na krystaliczną krzemionkę występującą w zakresie stężeń zbliżonych do obecnie obowiązujących wartości dopuszczalnych nie wyklucza ryzyka wystąpienia następujących patologii: krzemicy, raka płuca, innych chorób płuc oraz chorób nerek. Wyeliminowanie pyłu krystalicznej krzemionki ze środowiska pracy jest praktycznie niemożliwe, a głównym sposobem ograniczania zdrowotnych skutków narażenia nadal pozostaje jego minimalizowanie. Ważnym elementem zapobiegania szkodliwemu działaniu krzemionki może być dalszy postęp w dokładnym wyjaśnieniu mechanizmów interakcji pyłu krzemionkowego z komórkami, ustalenie znaczenia właściwości powierzchniowych cząstek w patogenezie oraz dokładne poznanie interakcji z pyłami współwystępującymi w środowisku pracy. Med. Pr. 2014;65(6):799–818