TY - JOUR JO - Medycyna Pracy. Workers' Health and Safety J2 - Med Pr Work Health Saf. SN - 0465-5893 VL - 68 IS - 4 PY - 2017 ID - Jankowska2017 TI - Bezpomiarowa ocena narażenia na działanie substancji chemicznych przez kontakt ze skórą w środowisku pracy AB - Ocena narażenia dermalnego na substancje chemiczne w środowisku pracy jest zagadnieniem problematycznym. Wynika to w pierwszej kolejności z braku danych na temat wielkości narażenia zawodowego, pochodzących z pomiarów stężeń chemikaliów. Ze względu na powszechność potencjalnego narażenia przez kontakt ze skórą w środowisku pracy i jego konsekwencje zdrowotne konieczne jest szukanie skutecznych rozwiązań umożliwiających wiarygodną ocenę narażenia. Celem pracy jest przybliżenie bezpomiarowej oceny narażenia dermalnego na substancje chemiczne za pomocą modeli predykcyjnych i bliższe przedstawienie zasad działania wybranego modelu polskim użytkownikom. W pracy przedstawiono przykładowe modele wspomagające pracodawcę w ocenie narażenia zawodowego związanego z kontaktem substancji chemicznych ze skórą pracownika, opracowane w krajach Unii Europejskiej, jak również poza Unią. Na podstawie danych literaturowych w artykule krótko opisano wybrane modele do szacowania narażenia dermalnego: EASE (Estimation and Assessment of Substance Exposure – oszacowanie i ocena narażenia na substancję), COSHH Essentials (Control of Substances Hazardous to Health Regulations – utrzymywanie pod kontrolą substancji niebezpiecznych dla zdrowia), DREAM (Dermal Exposure Assessment Method – metoda oceny narażenia dermalnego), Stoffenmanager, ECETOC TRA (European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemicals Targeted Risk Assessment – ukierunkowane szacowanie ryzyka Europejskiego Centrum ds. Ekotoksykologii i Toksykologii Chemikaliów), MEASE (Metal’s EASE), PHED (Pesticide Handlers Exposure Database – baza danych na temat narażenia użytkowników pestycydów), DERM (Dermal Exposure Ranking Method – metoda rankingu narażenia dermalnego) i RISKOFDERM (Risk Assessment of Occupational Dermal Exposure to Chemicals – ocena ryzyka wynikającego z narażenia dermalnego na chemikalia). Ponadto bardziej szczegółowo zaprezentowano charakterystykę modelu RISKOFDERM, wskazówki dotyczące korzystania z narzędzia oraz informacje na temat danych wejściowych i wyjściowych tego modelu. Opisano problem oceny narażenia dermalnego w ciągu całego dnia roboczego, a także przedstawiono przykładowe szacowanie narażenia za pomocą modelu RISKOFDERM i dotychczasową ocenę skuteczności tego modelu. W przypadku braku danych z pomiarów stężeń chemikaliów stwarzających zagrożenie dla pracownika w wyniku kontaktu ze skórą użycie modelu RISKOFDERM umożliwia ocenę potencjalnego dermalnego narażenia zawodowego, co może podnieść jakość oceny ryzyka, a przez to skuteczność sterowania ryzykiem wynikającym z narażenia przez skórę. Med. Pr. 2017;68(4):557–569 AU - Jankowska, Agnieszka AU - Czerczak, Sławomir AU - Kupczewska-Dobecka, Małgorzata SP - 557 EP - 569 DA - 2017 DO - 10.13075/mp.5893.00555 UR - https://doi.org/10.13075/mp.5893.00555 ER -